Herengracht 16

Monumentstatus: Gemeentelijk Monument
Beschermd stadsgezicht: Rijks | Centrum
Bouwjaar: 1823
Aangekocht: 2008
Restauratie: 2010
Betrokken partijen:
Aannemer Thijsse Bouw

Hoe de Herengracht aan zijn naam is gekomen is niet zeker. Voor zover terug te vinden hebben er nooit welgestelde heren aan de gracht gewoond waaraan de naam te danken zou kunnen zijn. Zij hadden de voorkeur voor bijvoorbeeld de Lange Voorhout, de Prinsessegracht en de Hofsingel. Een waarschijnlijkere verklaring is terug te vinden in hoe de weg oorspronkelijk heette: “Heerebaen op ’t eynde de Pooten”, oftwel ‘Weg op het einde van de Poten”.

Het pand aan nummer 16 bestaat al sinds 1823. Sinds 2012 wordt er weer vers brood verkocht. Het doel van Lekker Brood aan de Herengracht is, naast het maken van puur en ambachtelijk brood, de bijzondere historie van het pand een nieuwe impuls te geven.

Winkel-woonhuis, in hoofdopzet daterend uit 1823, met winkelpui en winkelinterieur daterend uit 1897.

Herengracht 16 is gebouwd als dubbelpand achter een symmetrische voorgevel met nr. 14. Het bestaat uit een voor- en een achterhuis, gescheiden door een inmiddels dichtgezette binnenplaats. Het pand op rechthoekige plattegrond bestaat uit twee bouwlagen onder een met pannen gedekte samengestelde kap. De voorgevel is twee vensterassen breed en telt drie bouwlagen, waarbij de bovenste bouwlaag feitelijk de zolder is. De winkel heeft een rijk gesneden houten pui in neorenaissancestijl op een hardstenen borstwering.

De winkel behoorde aan E. Noack, een delicatessenwinkel in ‘fijne vleeschwaren’. De destijds vermaarde vleesfabriek van Noack was gevestigd in Groningen en had filialen in binnen- en buitenland, waaronder meerdere in Den Haag. Het winkelinterieur is nog grotendeels intact, inclusief vleeshaken; alleen de vloer, de toonbank en de etalage-inrichting zijn vernieuwd. Vanwege de oorspronkelijke functie als vleeswarenwinkel zijn de wanden met geglazuurde tegels bedekt. Het vroegere kantoorgedeelte achterin wordt van de winkel gescheiden door een rijk vormgegeven wand met geslepen ruitjes. In het fries erboven zijn in panelen op doek de wapens geschilderd van de steden waar Noack gevestigd was: Leiden, Rotterdam, Groningen, Amsterdam en Den Haag, geflankeerd door Berlijn en Brussel, en Londen en Batavia. Gesneden beestjes, waaronder een ooievaar, een salamander en een varkentje sieren de deurposten. Het plafond is een origineel houten cassettenplafond. De wapenschilden aan de gevel refereren aan het feit dat Noack sinds zeker 1896 hofleverancier was.

Het pand is architectuur- en bouwhistorische waardevol als goed bewaard voorbeeld van een in hoofdopzet vroeg negentiende-eeuws pand met gaaf bewaarde winkelpui en winkelinterieur uit 1897. Cultuurhistorische waarde bezit het pand vanwege de aan het pand verbonden geschiedenis van het landelijk destijds vermaarde slagersbedrijf van E. Noack.

Cultuurhistorisch onderzoek

Bent u benieuwd naar het cultuurhistorisch onderzoek? Deze vindt u hier!